Το πήρες απόφαση! Και πολύ καλά έκανες! Από το ταξίδι στο νησί της μαστίχας θα σου μείνουν μόνο όμορφες εμπειρίες, εικόνες και μυρωδιές!
Ποιο είναι άραγε το πρώτο νησί που σου έρχεται στο μυαλό όταν ακούς για τη μαστίχα;
Ω ναι! Η Χίος είναι ένα νησί που φημίζεται πολύ σωστά για τη μαστίχα του, τις μυρωδιές του, τους σχίνους, τις πανέμορφες παραλίες και τους ζεστούς κατοίκους της. Σίγουρα θα έχεις ακούσει να την προσφωνούν και ως μυροβόλο Χίο, το νησί της μαστίχας.
Αλήθεια, την έχεις δοκιμάσει ποτέ; Χρησιμοποιείται σε φαγητά, σνακ, γλυκά κι ό,τι άλλο μπορείς να φανταστείς! Παραδείγματος χάρη, υπάρχει παστέλι με μαστίχα, κουραμπιέδες με μαστίχα, ακόμα και τσουρέκι με Μαστίχα. Το αγαπημένο μου όμως είναι το λικέρ! Ααααχ αυτό το λικέρ!
Θα σου πω εν συντομία κάποια πράγματα για την παράδοσή αυτού του λευκού κρυστάλλου!
Η παράδοση της Μαστίχας της Χίου
Γνωρίζεις πώς δημιουργήθηκε το όνομα αυτό ή από ποιόν πήρε το όνομα;
H παράδοση λέει πως στα μέσα του 2ου αιώνα μ.Χ κατέφυγε στα Μαστιχοχώρια ο Άγιος Ισίδωρος. Τον Άγιο τον κυνηγούσαν οι Ρωμαίοι επειδή ήταν Χριστιανός. Έτσι όταν κάθισε κάτω από ένα σχίνο να ξεκουραστεί, το δέντρο βλέποντας τον να έχει περάσει τόσες κακουχίες και μαρτύρια δάκρυσε. Από τα δάκρυα αυτά μοσχοβόλησε όλος ο τόπος και μέχρι και σήμερα τα χαρακτηρίζουν ορισμένοι, ντόπιοι κυρίως, ως τα δάκρυα του Άγιου Ισιδώρου. Εσύ και εγώ όμως τα γνωρίζουμε ως μαστίχα ή απλώς δάκρυα της Χίου.
Η καλλιέργεια της μαστίχας είναι μια παράδοση που κρατάει αιώνες και περνάει αλώβητη από γενιά σε γενιά. Είναι από τις λίγες γεωργικές καλλιέργειες, εάν όχι από τις τελευταίες, που δεν παρεμβαίνει η τεχνολογία. Όλα τα κάνεις εσύ με το χέρι σου.
Με αυτό θα κλείσω, γιατί δεν θέλω να σε κουράσω. Από το 2014 η κληρονομία της, η ιστορία της, τα έθιμα και η καλλιέργεια της μαστίχας, αποτελούν πλέον κομμάτι της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO (2014).
Η διαδικασία της παραγωγής
Η μαστίχα της Χίου ή αλλιώς το δάκρυ όπως την αποκαλούν, θέλει πολύ κόπο, ιδρώτα και επίπονη δουλειά για να τη συλλέξεις. ‹‹ Έλα να σου πω ›› όπως λένε και οι Χιώτες. Όταν επισκεφτείς το νησί θα την ακούσεις σίγουρα αυτή τη φράση! Οι ντόπιοι λατρεύουν να συζητάνε με τους επισκέπτες για την παραγωγή της μαστίχας!
Το μαστιχόδεντρο ή σχίνος είναι ένας μικρός θαμνούλης που μπορεί να φτάσει ως και τα 2 μέτρα.
Το μαστίχι παράγεται και καλλιεργείται μόνο στη Χίο. Έχουν γίνει πολλές προσπάθειες να το φυτέψουν και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, όμως μάταια. Ευδοκιμεί κατά βάση στη Νότια Χίο. Σου φαίνεται παράξενο;
Είχα την τύχη να δω μία μέρα το πρώτο στάδιο που απαιτείται για να πάρεις το μαστίχι. Πίστεψε με δεν είναι καθόλου εύκολο! Πήγα ξημερώματα με τη φίλη μου και την οικογένεια της για να δω και εγώ πώς βγαίνει αυτό το ξακουστό δάκρυ.
Ξυπνήσαμε στις 5:30 το πρωί, αν έχεις το θεό σου! Ωστόσο, κατάλαβα αργότερα το λόγο.
Ήταν τέλη Ιουνίου με αρχές Ιουλίου. Κατακαλόκαιρο, ζέστη, άλλο να σου γράφω και άλλο να βλέπεις τον ιδρώτα! Μου έδωσε να βάλω ένα μαντήλι στο κεφάλι και πρόχειρα ρούχα. Την κοίταξα με απορία! Βάλτο μου λέει αν θες τα μαλλιά σου!
Η μαστίχα αν πέσει πάνω στο μαλλί πρέπει να το κόψεις, δεν βγαίνει!
Έφτασα λοιπόν στο κτήμα τους και βλέπω το μπαμπά της να καθαρίζει, ή μάλλον να το πω πιο σωστά, να ισοπεδώνει το χώμα που είναι κάτω από το μαστιχόδεντρο. Η διαδικασία αυτή λέγεται ‹‹τραπέζι››. Μετά ήταν η σειρά μας. Είχαμε από ένα σακί ασπρόχωμα, το οποίο είναι σαν αλεύρι στην υφή και στην όψη, και αρχίσαμε να το πετάμε κάτω κυκλικά γύρω από το δέντρο και προς τα έξω. Αυτό σε βοηθάει στην εύκολη και καθαρή συλλογή της μαστίχας.
Επόμενο βήμα είναι να ‹‹πληγώσεις›› το δέντρο. Έχεις μαζί σου ένα αιχμηρό αντικείμενο το κεντητήρι, όπως το λένε και αρχίζεις να το σκαλίζεις χαμηλά κάτω στο κορμό του. Είναι το πρώτο ‹‹κέντημα››, ή αλλιώς το ξύπνημα του δέντρου. Έτσι αυτό με τη σειρά του ξεκινάει την παραγωγή!
Έπειτα, μετά από 2 εβδομάδες περίπου γίνεται και το επίσημο κέντημα. Είναι μια τέχνη που λίγοι γνωρίζουν. Θέλει προσεκτικές κινήσεις και γνώσεις για τα σωστά σημεία που πρέπει να σκαλίσεις.
Η μαστίχα της Χίου είναι ένα πολύ χρονοβόρο φυτικό προϊόν. Αξίζει όμως κάθε λεπτό και κάθε σταγόνα από τον ιδρώτα σου! Είναι ένα εξαιρετικό και πολύτιμο αγαθό.
Σε αυτό το σημείο να προσθέσω ότι είναι πολύ σημαντικό να είναι ευνοϊκός ο καιρός. Σε περίπτωση που βρέξει πάει στράφι σχεδόν όλος ο κόπος σου, όπως και η παραγωγή.
Στη συνέχεια, γύρω στις 15 Αυγούστου, γίνεται η πρώτη συλλογή της μαστίχας, την οποία την αποκαλούν και ‹‹πίτα››. Εδώ να σημειωθεί ότι ανάλογα με το μέγεθος του δέντρου τα κεντήματα συνεχίζονται.
H τελευταία συλλογή θα γίνει το Σεπτέμβρη. Αφού τελειώσει το μάζεμα, το αποθηκεύεις σε ένα δροσερό χώρο και η διαλογή γίνεται αρχές με μέσα Σεπτέμβρη, αφού έχεις μαζέψει όλα τα κομμάτια. Τα περνάς από κόσκινο, τα καθαρίζεις με μαχαιράκια ή κοπίδι. Χρειάζεται πολύ λεπτή δουλειά! Έπειτα, τα ξεπλένεις με μπόλικο νερό. Για να μαζέψεις τη μαστίχα χρειάζονται μήνες! Η παραγωγή χωρίζεται σε ψιλή, σε καλή, σε καθαρή και σε όχι τόσο καθαρή. Αξίζει τον κόπο όμως!
Οι θεραπευτικές ιδιότητες της Μαστίχας της Χίου
Η μαστίχα της Χίου δεν είναι μόνο νόστιμη, αλλά είναι και πολύ ευεργετική. Θα μπορούσε κάλλιστα κάποιος να την αποκαλέσει και ως ‹‹πολυεργαλείο››. Αρχικά, χρησιμοποιείται για θεραπευτικούς σκοπούς στο τομέα της ιατρικής. Διαθέτει αντιβακτηριδιακές, αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Μάλιστα στην αρχαία Ελλάδα την χρησιμοποιούσαν συχνά για να βελτιώσουν το πεπτικό τους σύστημα. Ο Ιπποκράτης ήταν ένας από αυτούς. Στην αρχαία Αίγυπτο χρησιμοποιούνταν για τις ταριχεύσεις των νεκρών, ενώ στη Ρώμη για να έχουν όμορφη οδοντοστοιχία και καλύτερη γεύση στο κρασί!
Επιπλέον, χρησιμοποιείται για την ιδιαίτερη γεύση και μυρωδιά της στη μαγειρική, στη ζαχαροπλαστική, καθώς και στην ποτοποιία. Ακόμη, χρησιμοποιείται και για τη δημιουργία καλλυντικών ή αρωμάτων.
Δες παρακάτω κάποιες από τις ευεργετικές ιδιότητες της μαστίχας της Χίου!
- Έχει θεραπευτικές δράσεις για το στομάχι.
- Βοηθά εάν έχεις έλκος στομάχου ή πρόβλημα με το πεπτικό σύστημα.
- Πολεμά το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.
- Βελτιώνει την υψηλή αρτηριακή υπέρταση.
- Ρυθμίζει το σακχαρώδη διαβήτη.
- Διατηρεί λευκά τα δόντια και προσφέρει μια ευχάριστη αναπνοή.
- Παρουσιάζει προστατευτικές δράσεις στη καρδιά, ενδεχομένως σε κάποια είδη καρκίνων π.χ του στομαχιού, του εντέρου, του προστάτη κ.α.
- Είναι πολύ καλή φίλη με εμάς τις γυναίκες, αφού συμβάλει στην ανάπλαση της επιδερμίδας μας!
- Χρησιμοποιείται στη μαγειρική και στη ζαχαροπλαστική, όπως προανέφερα. Από την σκόνη γεύεσαι απίστευτες λιχουδιές. Όπως για παράδειγμα κουνέλι με μυρωδικό μαστίχας, διάφορες σαλάτες με μαστιχέλαιο, ψαράκι σβησμένο με λικέρ μαστίχας, λουκούμια, καραμέλες, παστέλια. Θα μπορούσα να σου γράψω σελίδες ολόκληρες με φαγητά!
- Οι λάτρεις του ποτού δε, τη χρησιμοποιούν για πιο ιδιαίτερα και special ποτά ή cocktail. Δοκίμασε το mojito με γεύση μαστίχα και θα με θυμηθείς!
Το μόνο που μένει είναι να τη δοκιμάσεις! Και αν σου δοθεί η ευκαιρία, όπως δόθηκε σε μένα, πάνε να δεις αυτό που σου περιέγραψα σε λίγες γραμμές.
Σίγουρα αυτό το ταξίδι θα σου μείνει αξέχαστο!
